Geen glans zonder schuren: de realiteit van diversiteit

Stel je voor: een gezellige namiddag op café met een groep gelijkgestemden. De gesprekken lopen vlot, je lacht om dezelfde mopjes, haalt herinneringen op aan gedeelde ervaringen en iedereen knikt instemmend bij elkaars verhalen. Je zit op dezelfde golflengte, en dat voelt comfortabel. Er is weinig dat echt botst of schuurt. Natuurlijk ontstaat er af en toe discussie, maar die blijft luchtig. Je weet dat je het in grote lijnen toch wel eens bent. In Nederland zouden ze zeggen: het voelt als een warm bad.

Maar stel je nu voor dat je met diezelfde groep samen een complexe opdracht moet aanpakken op het werk: een nieuw product bedenken, een uitdagend vraagstuk oplossen of een strategisch plan uitwerken. Plots kan die gelijkgestemdheid tegenwerken. Want als iedereen het met elkaar eens is, wie stelt dan de kritische vragen? Wie durft het eens helemaal anders bekijken? Wie durft het gangbare idee ter discussie te stellen?

Diversiteit loont

Wat op café zorgt voor gezelligheid, kan op de werkvloer leiden tot blinde vlekken, gemiste kansen en voorspelbare oplossingen. Diversiteit maakt dan het verschil. Mensen met verschillende achtergronden, ervaringen en ideeën dagen elkaar uit, brengen nieuwe inzichten en kunnen slimmere oplossingen bedenken voor complexe problemen. Diversiteit biedt nieuwe perspectieven, voorkomt dat teams blijven vasthangen in dezelfde manier van denken, leidt tot betere besluitvorming en stimuleert creativiteit en innovatie.

Conclusie: meer diversiteit leidt automatisch tot betere prestaties? Dat is te simplistisch. Diversiteit kan ook tot minder goede prestaties leiden. Hoe komt dat? Omdat onze hersenen van nature niet gemaakt zijn om met verschillen om te gaan. Evolutionair gezien zijn we geprogrammeerd om de wereld in te delen in 'wij' en 'zij'. We hebben de aangeboren neiging om ons te omringen met mensen die op ons lijken, met wie we waarden, overtuigingen en gedragingen delen. Hen ervaren we meestal als aardiger, prettiger en makkelijker om mee samen te werken.

Op de werkvloer draait het echter niet alleen om gezelligheid, maar om complementariteit. Het gaat erom teams te vormen die elkaar aanvullen om samen de beste prestaties te leveren. Dat vraagt om diversiteit: mensen die anders denken, andere overtuigingen hebben en een andere aanpak hanteren. En ja, dat kan best lastig zijn.

Diversiteit schuurt...

Onze natuurlijke neiging om de wereld in te delen in 'wij' en 'zij' maakt dat we ons van nature meer aangetrokken voelen tot mensen die op ons lijken, terwijl we het vaak lastig vinden om ons in te leven in of samen te werken met mensen die anders zijn dan wijzelf. Hun afwijkende ideeën, overtuigingen of werkstijlen kunnen al snel aanvoelen als lastig of zelfs storend. Dit kan leiden tot irritatie, misverstanden of frustratie, zeker wanneer die verschillen ingaan tegen wat we zelf als vanzelfsprekend beschouwen. En precies daar zit de uitdaging: samenwerken met mensen die écht anders denken en handelen vraagt inspanning. Het vergt openheid, nieuwsgierigheid en de bereidheid om eigen denkkaders los te laten. Tegelijkertijd is het cruciaal om verschillen niet alleen te tolereren, maar ook actief te waarderen en ruimte te geven. Pas wanneer mensen zich gezien en gewaardeerd voelen in hun unieke bijdrage, ontstaat er een gevoel van belonging – en juist dat gevoel is de sleutel tot de meerwaarde van diversiteit.

... en dat is goed!

Dat is vaak niet vanzelfsprekend, maar wel noodzakelijk om de meerwaarde van diversiteit te benutten. Diversiteit brengt nu eenmaal frictie met zich mee: misverstanden, communicatieproblemen, conflicten en trager verlopende besluitvormingsprocessen. Die wrijving is onvermijdelijk, maar ook noodzakelijk. Het is juist die wrijving die glans brengt. Zonder confrontatie met andere ideeën blijven we hangen in ons eigen gelijk, in een comfortabele maar verstikkende bubbel. Diversiteit dwingt ons om na te denken, ons perspectief bij te stellen en te groeien. Ja, het schuurt, het botst en soms frustreert het. Maar tegelijkertijd opent het deuren naar nieuwe inzichten en kansen die we anders nooit hadden overwogen. Want laten we eerlijk zijn: als iedereen hetzelfde denkt, wie denkt er dan nog echt?

Dus ja, gelijkgestemden maken het op café gezellig. Maar voor het echte werk – voor innovatie, groei en sterke resultaten – heb je verschil nodig. Want het is net in die diversiteit dat de meerwaarde schuilt.

Meer weten? Neem deel aan onze studiemiddag 'Diversiteit als troef?'

Bart Moens, docent-onderzoeker Odisee: "Diversiteit dwingt ons om na te denken, ons perspectief bij te stellen en te groeien."