“Integrale zorg is uit de comfortzone treden en kiezen voor leiderschap”

Ons zorgsysteem is in transitie, en daar zijn veel verklaringen voor. Medische innovaties maken van ziekten die ooit fataal afliepen, vandaag chronische zorgvragen. ‘Care’ heeft het overgenomen van ‘cure’. De zorgvragen zijn nu vragen naar langdurige ondersteuning voor personen met geregeld meerdere aandoeningen. Ook de verwachtingen evolueren. De patiënt, cliënt, bewoner wil goede informatie en inspraak. Financieringssystemen zijn daardoor meer vraaggestuurd. Als we zorg nodig hebben, willen we zolang mogelijk in de vertrouwde omgeving blijven wonen. Verwachtingen met betrekking tot zorg en ondersteuning worden niet langer op een enge, strikt medische wijze ingevuld. De lat om te beoordelen of de inzet van mensen en middelen hun doel bereiken, is sinds kort het begrip ‘levenskwaliteit’. Geeft zorg de kwetsbare persoon meer levenskwaliteit? Blijft die levenskwaliteit langer behouden?

Zorg en welzijn zijn geen gescheiden werelden

De nieuwe visie op gezondheid doet ons kritisch kijken naar de manier waarop we zorg én welzijn organiseren. Medische zorg enerzijds en welzijn anderzijds lijken soms twee verschillende werelden, elk met een eigen historische gegroeide vaktaal, eigen financieringssystemen en erkenningsnormen. Ze kijken naar diezelfde unieke kwetsbare mens, vanuit de eigen, organisatorische logica. Maar wie een zorgvraag heeft, heeft hier geen boodschap aan. Voor de betrokkene is het niet zo belangrijk of een zorgkundige van gezinszorg (uit de welzijnswereld) dan wel een verpleegkundige (uit de zorgsector) langskomt. Als de zorg maar van harte is en op een deskundige wijze gebeurt. Als je maar kunt vertrouwen op gemaakte afspraken en je niet telkens opnieuw hetzelfde intakeverhaal moet vertellen.

Geleidelijk groeit er een gedeelde visie over wat goede zorg en hulpverlening zouden moeten zijn. Dat, soms onuitgesproken, concept van wat uiteindelijk het resultaat moet zijn van al die regels en financieringstechnieken, van al dat genetwerk en geprotocoleer, van al dat (multidisciplinair) overleg tussen zorg en welzijn, van het op weg gaan met de kwetsbare mens, van het enorme engagement voor en met die kwetsbare mens en zijn omgeving noemen we integrale zorg.

Op weg gaan met de kwetsbare mens = integrale zorg

Om integrale zorg waar te maken, is het nodig op meer dan één knopje te drukken. Het is een samenspel van beleidsmaatregelen nemen, budgettair de juiste incentives installeren, strategische keuzes maken, acties uitrollen, netwerken vormen, vaardigheden en competenties verwerven. Het is uit de comfortzone treden en kiezen voor leiderschap. Uiteindelijk kiezen de medestanders van integrale zorg voor een samenleving waarin menselijkheid, leren leven met onvolkomenheid en respect voor de menswaardigheid van elke mens, de organisatie van zorg en welzijn moeten inspireren.

Deze tekst is een ingekorte versie van de inleiding uit het boek ‘Geïntegreerde zorg. Werken aan samenwerken’ dat op 12 september bij LannooCampus verschijnt.

Wat kan jij samen met jouw organisatie doen om geïntegreerde zorg waar te maken? Ga erover in gesprek met voormalig Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Jo Vandeurzen en andere experts/zorgverleners tijdens de studiedag op 18 oktober.
Schrijf in via puc.kuleuven.be.