Walk the talk tijdens het University Lifelong Learning congres in Cork

‘University Lifelong Learning - Positive Change in Challenging Times’

Eind mei reisden we met een delegatie van PUC'ers – reisleider en PUC-directeur Wim, didactiekexperte Door, en Benedicte en ikzelf als coördinatoren van de advanced masters – naar University College Cork in Ierland. Daar vond het 54e EUCEN congres plaats, ingebed in de Global Lifelong Learning Week. EUCEN (European University Continuing Education Network) is de grootste multidisciplinaire associatie voor ‘University Lifelong Learning’ (ULLL) in Europa. Het thema van dit jaar was ‘ULLL - Positive Change in Challenging Times’.

• De keynotes: voorbij de enge economische scope

De openingskeynote, met de toepasselijke titel 'Leading Positive Change: It Starts With a Story', werd gepresenteerd door prof. dr. Steven Frye. Hij deelde zijn visie: écht leren houdt in dat je je eigen conceptuele framework aanpast nadat het is uitgedaagd door een ander framework. Hij illustreerde dit door zijn eigen 'from plumber to professor'-levensverhaal te vertellen, een soort ‘American dream’.

Ook de twee andere sprekers brachten persoonlijke keynotes, met een narratief en emotioneel karakter. Ze focusten op de persoonlijke – en bredere maatschappelijke – transformatieve kracht van ULLL: de nadruk werd gelegd op de rol van LLL in het bevorderen van persoonlijke ontwikkeling, identiteit, en verbondenheid.

Zo deelde Deborah Oniah in haar presentatie ‘To Learn Is To Live, Education Was My Rebirth’ dat zij zich dankzij ULLL geen immigrante meer voelde, maar een volwaardig burger. Tot slot hield Anne Burke een gelijkaardig pleidooi ('Learning from Life - Exclusion and Discrimination in the Education System') tegen discriminatie in het (Ierse) onderwijssysteem van de lokale minderheidsgroep van Irish Travellers. Deze testimonials herinnerden eraan dat de finaliteit van (U)LLL niet beperkt mag blijven tot de economische sfeer (LLL in functie van de job), maar dat persoonlijke ontplooiing en maatschappelijke participatie even belangrijke doelstellingen zijn.

Ook bij PUC - KU Leuven Continue zijn wij ervan overtuigd dat ULLL veel meer omvat dan alleen een focus op de arbeidsmarkt, en deze visie vertaalt zich in een gevarieerd opleidingsaanbod dat niet alleen tegemoet komt aan professionele ambities, maar ook aan persoonlijke interesses. Deze 'levensbrede opleidingen vatten we samen in het interessedomein 'Trending Talks'. Denk daarbij aan ons uitgebreide cultuurportfolio, literatuuravonden, Denkend Geloven, Lessen XXI-ste eeuw, Beginselen van de astronomie ...

• Drie ‘transversale’ uitdagingen uit de parallelle sessies

De keynotes werden aangevuld met parallelle lezingen en workshops. Die coverden een breed scala aan onderwerpen: van high-level en theoretische beleidskaders, zoals categorisaties van leerecosystemen, tot concrete case studies en projectresultaten, zowel op Europees als op nationaal en regionaal niveau. De onderwerpen varieerden van microcredentials en Recognition of Prior Learning (RPL) tot sessies over ‘Putting the Flexibility in ULLL’, waarin wij zelf een presentatie gaven getiteld 'Strategic Stacking: The Integrated Modular Approach to Industry-Driven Lifelong Learning'.

Drie overkoepelende uitdagingen die mij uit deze sessies zijn bijgebleven, zijn:

1. Wat doen we met MOOCs?

Een eerste vaststelling sluit in zekere zin aan bij de keynotes: LLL kan een groepsgevoel creëren, en dat groepsgevoel kan juist helpen om een leertraject succesvol af te ronden. Aan veel universiteiten lopen er dan ook proefprojecten om MOOCs te transformeren tot een vorm van ‘cohort-based (online) learning’, waarbij synchrone gezamenlijke momenten worden ingebouwd. MOOCs, ooit een hype, zijn asynchrone online cursussen. Ondanks het feit dat dit een grote mate van flexibiliteit biedt voor de professional (men kan volledig zelfstandig in eigen tempo de leerstof verwerken), kennen MOOCs een hoge uitvalratio.

Ook bij PUC - KU Leuven Continue zijn we overtuigd van de meerwaarde van live (en liefst zelfs real life) interactie en community building. Onze sterke alumniwerking, bijvoorbeeld bij het postgraduaat vastgoed, getuigt hiervan. Ook wij zijn volop bezig met het experimenteren rond de integratie van (modules van) MOOCs in ‘on campus’ leerpaden.

2. Waar halen we de funding?

Een probleem dat de vermarkting van - de veelal gratis aangeboden - MOOCs stelt, brengt ons bij de tweede uitdaging: het businessmodel achter ULLL. In veel Europese landen is ULLL niet of minder gesubsidieerd door de overheid, in tegenstelling tot ‘initieel’ bachelor- en masteronderwijs, wat complicaties met zich meebrengt voor een duurzaam businessmodel. Dit bleek ook uit de openingspoll waarin funding als het grootste knelpunt werd geïdentificeerd door de aanwezige onderwijsprofessionals, vóór motivatie en tijd’.

3. Hoe motiveren we docenten? 

Tot slot lijken veel kennisinstellingen te worstelen met het overtuigen van docenten om zich, naast hun al zware workload, ook nog in te zetten voor levenslang leren.

Bij PUC - KU Leuven Continue proberen we onze (onderzoeks)proffen te enthousiasmeren voor ULLL. Dit doen we niet door met veel geld te zwaaien - dat is er immers niet, zoals eerder vermeld - maar eerder door de indirecte ‘wins’ te benadrukken. We benadrukken de uitbreiding van hun netwerk. Het leggen van contacten met bedrijven en industriële partners kan bijzonder waardevol zijn voor toekomstige onderzoeksprojectaanvragen.

Maar bovenal benadrukken we dat professionals vaak een andere benadering hebben en heel andere vragen stellen dan ‘traditionele’ studenten. Hun (werk)ervaring en expertise dagen de docenten met andere woorden uit om hun eigen conceptuele framework te verbreden en te heroverwegen ... En is dat niet precies hoe Steven Fry écht leren definieerde? 

• Van Strategie tot Praktijk: Het Ecosysteem van Levenslang Leren

Een clichématige conclusie: 'one size fits all' gaat niet op in het domein van ULLL, zo bleek tijdens EUCEN. Bij het ontwikkelen van hun strategie en aanpak voor levenslang leren, moeten universiteiten rekening houden met hun historische en huidige relaties met hun omgeving en stakeholders (andere onderwijsinstellingen, werkgevers, werknemersorganisaties ...).

Dit maakte de directe transfereerbaarheid van de EUCEN-inzichten naar onze eigen context bij PUC - KU Leuven Continue soms eerder beperkt. Wat het congres echter duidelijk maakte, is dat het opstellen van een relevante LLL-agenda en het aanbieden van een responsief, flexibel en innovatief opleidingsportfolio niet door de universiteiten alleen kan worden gedaan, maar best vanuit een ecosysteemidee en samenwerkingsprincipes wordt aangepakt.

- Jorie Soltic, programmacoördinator bij PUC - KU Leuven Continue