Uitdiepingsseminarie Psychogerontologie 2024 | Levensmoeheid

Zorgverleners in de ouderenzorg: psychologen, psychotherapeuten, (huis)artsen, verpleegkundigen, maatschappelijk en sociaal assistenten, ergotherapeuten en leidinggevenden van zorginstellingen.

Levensmoeheid: een complex fenomeen

14 - 14.45 uur

Dr. Jessie Dezutter

Ouderdom gaat gepaard met heel wat verliezen, zowel van cognitieve en lichamelijke vermogens als van sociale relaties. Toch blijft de meerderheid van de oudere volwassenen tot op hoge leeftijd tevreden met het leven. Voor een kleine groep oudere volwassenen lijkt het moeilijk om om te gaan met de uitdagingen van het late leven en zij ervaren een gebrek aan betekenis in het leven. Zij ontwikkelen het gevoel dat hun leven niet meer de moeite waard is, dat het leven een last is, en zij voelen zich nutteloos en eenzaam. In de literatuur wordt dit verschijnsel bestempeld als 'levensmoeheid' of 'voltooid leven' en wordt erop gewezen dat de mate van lijden alarmerend hoog is. Dit sluit aan bij de berichten van geriatrische zorgprofessionals die geconfronteerd worden met bewoners van WZC en patiënten die aangeven levensmoe te zijn en die een gebrek aan zin in hun leven ervaren. Empirische kennis over wat de ervaring van levensmoeheid (ToL) is, is nog beperkt.

In deze lezing bekijken we samen wat wetenschap al weet over dit complexe en meerlagige fenomeen, met speciale aandacht voor resultaten uit de Vlaamse en Nederlandse context.

Zorgzaam omgaan met levensmoeheid 

14.45 - 16 uur

Dr. Nele Van den Noortgate

Levensmoeheid is een probleem dat toeneemt met de leeftijd en bij ouderen aanleiding kan geven tot een wens om te sterven. Aan de oorsprong van levensmoeheid ligt vaak een combinatie van lichamelijke, psychische en sociaaleconomische risicofactoren. Deze risicofactoren dienen zorgvuldig opgespoord en geëvalueerd te worden op hun reversibiliteit en behandelmogelijkheden. Een multidisciplinaire evaluatie en aanpak met zorgverleners maar ook hulpverleners in de welzijnszorg is noodzakelijk.

Bij een oudere met een vraag naar levensbeëindiging in kader van levensmoeheid, gaat de zorgverlener, naast een evaluatie van de risicofactoren,  na of de levensmoeheid aanleiding geeft tot lijden dat uitzichtloos en ondraaglijk is. De criteria van de huidige wetgeving rond euthanasie, de reversibiliteit van de onderliggende oorzaken van levensmoeheid en de ondraaglijkheid van het lijden bepalen of een verzoek tot euthanasie van de patiënt met levensmoeheid in overweging kan worden genomen. Soms past een verzoek niet binnen het voorgestelde kader zodat een weloverwogen multidisciplinair advies van een ethische commissie wenselijk is.

Tijdens de exploratie van een euthanasieverzoek bevindt een team zich vaak in een duale situatie. Enerzijds moeten ze de oudere stimuleren tot leven en therapeutisch handelen, anderzijds moeten ze de oudere beluisteren in zijn verzoek tot sterven en hierop ingaan. Gezien deze dualiteit kan het soms wenselijk zijn om met een tweetal teams aan de slag te gaan. Eén die de oudere begeleidt in zijn genezing, anderzijds een team dat het verzoek en de stervenswens exploreert. Voldoende tijd en temporiseren is zeker wenselijk bij een verzoek tot euthanasie.

Moe van het leven: wanneer levenslust taant tot levenslast 

16.30 - 17.30 uur

Dirk Notte

Zorgverleners in een woonzorgcentrum maken levensmoeheid mee vanop de eerste rij. Met 35 jaar ervaring als directeur bij Curando vzw op de teller brengt Dirk Notte verhalen over het levenseinde zoals beleefd door bewoners van een woonzorgcentrum.

17.30 - 18 uur

Ruimte voor vragen aan alle sprekers.

Docenten

Prof. dr. Jessie Dezutter werkt als onderzoeksprofessor aan KU Leuven. Ze doet onderzoek op het grensvlak van positieve psychologie, existentiële psychologie en gerontologie. Ze leidt het Meaning Research Late Life Lab binnen de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. De huidige onderzoekslijnen in haar team focussen op hoe zinbeleving en betekenisbeleving gerelateerd is aan psychologisch functioneren en mentale gezondheid op latere leeftijd, hoe existentiële eenzaamheid ervaren worden op hoge leeftijd en of en hoe existentieel lijden een rol speelt in geriatrische depressie en levensmoeheid.

Prof. dr. Nele Van Den Noortgate is hoofd van het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt en de palliatieve zorg van het Universitair Ziekenhuis Gent en tevens hoogleraar Gerontologie en Geriatrie aan de Universiteit Gent. Zij verleent ook als expert palliatieve en ouderenzorg advies aan overheidsorganisaties en ouderenverenigingen.

Dirk Notte heeft reeds 35 jaar praktijkervaring als directeur in Curando vzw, dat verschillende ouderenzorgformules aanbiedt.

Deze opleiding wordt georganiseerd door PUC - KU Leuven Continue.

Datum en plaats

Donderdag 3 oktober 2024, van 14 tot 18 uur.

KU Leuven Kulak (Etienne Sabbelaan 53, 8500 Kortrijk)

We voorzien een koffiepauze tussendoor.

Inschrijven

De deelnameprijs is 80 euro. Alumni van de opleiding Psychogerontologie krijgen 10% korting en betalen 72 euro.

Schrijf in vóór 26 september 2024.

Betalingsgegevens: rekeningnummer IBAN BE31 2850 2133 2955 van PUC - KU Leuven Continue, met vermelding ‘400/0025/64779 + naam deelnemer(s)'

Aansluitend vindt een avondlezing over levensmoeheid in een historisch-maatschappelijke context plaats. Meer informatie vind je hier. Deelnemers van het uitdiepingsseminarie krijgen 10 euro korting voor deze lezing. Er worden broodjes voorzien tussen beide programma's. 

Riziv-accreditering in rubriek 6 is goedgekeurd voor 3 contacturen.